OSNOVNA ŠKOLA „PETAR KOČIĆ“ - Temerin

Istorijat mesta i škole:

Najstariji zapis o mestu Aranja na prostoru današnjeg Temerina datira iz 1267.god. Još 1332.god izdata je papska priznanica župniku ovog mesta Laurentiju de Temeriju čime se potvrđuje da je ono u sastavu Kraljevine Ugarske, i preovladava stanovništvo rimokatoličke veroispovesti. U 16.v ovaj prostor je poprište borbi između pristalica Jovana Zapolje i Ferdinanda Habsburškog i kao dominantna ličnost sa ovih prostora pominje se Jovan Nenad Crni. Do okončanja borbi dolazi 1542.god padom dela Ugarske pod Turke. 1542.god formira se Budimski pašaluk i Temerin ulazi u sastav Otomanske Turske imperije. Od 1542. do 1687.god nalazi se u sastavu Titelske nahije. Defterom iz 1553.god potvrđeno je da je Temerin naselje sa 11 domaćinstava. Bečkim ratom od 1683. do 1689.god potiskuju se Turci sa ovih prostora i dolazi vladavina Austrije. Neposredno nakon tih dešavanja dolazi 1690.god do seobe Srba u Bačku pod Arsenijem III Čarnojevićem, te Srbi dominiraju ovim prostorom do kraja 18.veka. Uglavnom se bave trgovinom, prevozom… U istom tom periodu Beč naseljava i Nemce, Slovake, Rumune i Mađare. 1692.god Temerin je nenaseljen, da bi 1715.god imao 20 poreskih porodica, 1718.god 39, a 1722.god 62 poreske porodice. U Temerinu 1790.god postoje 1763 pravoslavna, i 1250 katolička stanovnika. 1722.god u Temerinu rade 3 pravoslavna popa i učitelja (Miška, Mihailo i Petar) za čija se imena vezuje i prva pojava pismenosti odnosno škole na ovim prostorima. 1773.god postoji 5 sveštenih lica (Pavle Popović, Stevan Ostojić, Jovan Miodragović, Todor Savić i Vasa Živanović). U to vreme u Temerinu postoji škola i kao ustanova, sigurno od 1742.god. (u nekim spisima pominjese ime tadašnjeg učitelja Stevana Rajkovića), i istu tu osnovnu školu pohađa i završava i Lukijan Mušicki (kod učitelja Pavla Milenovića), rođen u Temerinu 27.01.1777.god. Osnovnu školu je Lukijan pohađao u periodu 1784-1788, Gimnaziju završava u Novom Sadu i Segedinu, a filozofiju i pravo u Pešti.1802.god se zakaluđerio pod imenom Lukijan u Karlovcima gde je bio pridvorni đakon i nastavnik bogoslovije. 1812.god namešten jeza arhimandira u Šišatovcima. Lukijan je bio ličnost veoma širokog obrazovanja, poliglota koji je vladao sa 10 jezika. Prijateljevao je sa D. Obradovićem, J. Kopitarom i V.S. Karadžićem. Bavio se istorijom, jezikom i poezijom. Nije bio omiljena ličnost među kaluđerima i kod mitropolita upravo zbog svog širokog obrazovanja. Umire 15.03.1837. Slovi za najpoznatijeg predstavnika klasicizma na ovim prostorima i prvog srpskog umetničkog pesnika. Veoma obrazovan, čita Hegela, Kanta, Getea, Šilera, Molijera, Lafontena, Voltera, Didroa, Dantea, Bokačija… 1800.god izdaje u Budimu Dositejeve basne. Njegove najpoznatije pesme su „Glas narodoljupca“ i „Glas arfe Šišatovačke“ iz 1819. i 1820. god. V.S.Karadžić je od Lukijana preuzeo ideju o izgledu ćiriličnog slova Đ. Po predanju u Temerinu još stoji kuća u kojoj je Lukijan Mušicki rođen u ulici koja nosi njegovo ime broj 29. Na prelazu iz 18. u 19. vek dešava se seoba Srba iz Temerina u Đurđevo. 1796.god grof Šandor Sečenj kupio je celu oblast Temerina i Bačkog Jarka za 80 000 forinti. 1799.god 210 Temerinaca se seli da ne bi pali u kmetstvo. U njihovo mesto grof Sečenj dovodi mađarske koloniste koji u tom periodu čine većinu, dok se Nemci naseljavaju krajem 18.veka i ostaju u manjini. 1799.god Temerin je poljska varoš. 30.08.1848.god postaje poprište previranja i biva spaljen do temelja. Antal Fernbah 1860.god kupuje posed od Sečenjevih. Centar poseda je dvorac Kaštel koji je pre bio u vlasništvu Sečenjevih. Dvorac je sazidan 1796.god u baroknom stilu i danas je pod zaštitom države.

Škola u Temerinu je od 1804.god radila u okviru Rimokatoličke Crkve. Stara školska zgrada u Temerinu sazidana je 1835.god. Od 1904.god škola se nalazi na adresi Novosadska 352. 02.07.1899.god puštena je u promet železnička pruga Novi Sad-Temerin-Bečej. U periodu od 1920. do 1924.god vrši se na ovom prostoru kolonizacija solunskih dobrovoljaca između Temerina i Bačkog Jarka i formira se naselje Staro Đurđevo. 1932.god Staro Đurđevo dobija novosazidanu školu. Za vreme Drugog svetskog rata stanovništvo Starog Đurđeva proteruju Hortijevi fašisti i koloniziraju Čangove. 1944.god oni se povlače, a Srbi se vraćaju. 1945-48. god dešava se nova kolonizacija iz Bosne. Šezdesetih godina se dešava još jedna spontana kolonizacija iz bosanskih sela Vrbljani, Ključ. 1950.god otvara se Dom Kulture, a još od 1888.god postoji zanatska korporacija. 1956. god postoje preduzeća kao Javor, FKL, Igma, Ugled… 1915.god u vlasništvu porodice Grisa radi i Jodno kupatilo sa lekovitom termalnom vodom. U periodu od 1918-1941. sazidana je i radi Nova škola u ulici Narodnog Fronta 84. Ona je predviđena za srpsku i mađarsku decu, sa obavezna 4 razreda i neobaveznim 5. i 6. razredom. Nastava u njoj se odvija na srpskom, nemačkom i mađarskom jeziku. Ova zgrada radi sve do 1960.god kada se formira škola Petar Kočić koja se te godine seli u zgradu dvorca Kaštel. U novu školu se smešta dečiji vrtić Veljko Vlahović.

Ako posmatramo istorijat školskih objekata, među prve se izdvajaju Stara škola koja je bila na mađarskom jeziku, muška, dok je u okviru Rimokatoličke Crkve radio manastir časnih sestara za mađarsku decu devojčice, tzv. Zarda, dok su u Novu školu išla nemačka deca. U to vreme u Temerinu je postojala i šegrtska škola čiji su direktori bili Bošnjaković Pavle i Laković Josip. Prvi učitelji u Starom Đurđevu su bili Siniša Jovanović, Evgenija Bezborodov, Vladimir Vještica, Danica Filipović, Sofija Delibašić i dr. Za vreme okupacije radi škola za nemačku i mađarsku decu. Od 1941-1944.god u Vatrogasnom domu radi Građanska škola. Prvi direktor škole 1944.god posle okupacije bio je Slavko Vujaklija, posle njega Milan Čonkić. Od 1944.god radi i nepotpuna gimnazija na srpsko-hrvatskom i mađarskom jeziku. Njeni direktori bili su Boris Smirnov, Lajoš Bedaković, Nandor Lošanc Ištvan Šanoši, a Gimnazija radi u prostoru Stare zgrade.

Od ove dve škole 1950.god se razdvajaju dve škole, osmoletke za srpsku decu „Petar Kočić“ i za mađarsku decu „Kokai Imre“. OŠ „Petar Kočić“ zvaničnim rešenjem formirana je 22.08.1950.god. U februaru 1957.god školi „Petar Kočić“ pripajaju 8 odeljenja škole „Kokai Imre“, te time škola postaje dvojezična. Direktori škole u ranom periodu nastanka škole bili su: Milan Čonkić 1950-52, Dragomir Klajić 1952-66, za čijeg mandata škola doživljava modernizaciju, procvat i angažovanje, Petar Pekarić 1966-70 koji započinje gradnju novog objekta, 1970 na čelo škole dolazi Bogoljub Zec, a 1975.god je dovršen novi objekat koji i danas postoji i radi kao centralni objekat.

Danas škola broji 58 odeljenja sa 1331 učenika i nastava se odvija u 4 objekta: centralni objekat, Staro Đurđevo i 2 objekta „Kokai Imre“ škole uz specifičnost dvojezičnosti

O imenu škole:

Naziv škole donet je kao nostalgična spona uglavnom koloniziranog stanovništva, poreklom sa prostora Bosne, i zavičaja, uobličena u imenu velikog stvaraoca i jednog od najizvornijih srpskih pisaca. Petar Kočić je rođen 29. juna 1877. u zmijanjskom selu Stričići kod Banjaluke u razgranatoj seoskoj porodici. Školovanje je započeo u manastiru Gomionici, osnovnu školu završio je u Banjaluci, a gimnaziju u Beogradu. Studije je završiuo na Filozofskom fakultetu u Beču. Službovao je kao nastavnik jezika i književnosti, zatim kao sekretar srpskog kulturnog društva „Prosvjeta“. Pokrenuo je nekoliko časopisa i listova. Plodan i bogat književni rad Kočić započinje objavljivanjem pesama 1898.godine. Međutim, svoj pun stvaralački izraz dostiže u pripovetkama. Objavio je zbirke „S planine i ispod planine“ i „Jauke sa Zmijanja“. Umro je 29. avgusta 1916.god u Beogradu. Petar Kočić je jedan od naših najizvornijih pisaca. Njegovo književno delo se i ne čini književnim delom, već životom.Nosio je u sebi iskonski talenat i dar, te su njegova dela i značajni umetnički predmeti, ali i verna slika stvarnosti, u kojima su istovremeno prisutni i momenti iz sopstvenog života i momenti iz života svog zavičaja. Nikao iz duha srpskog naroda, srpske zemlje i neba, srpski jezik je polje Kočićeve brige i borbe da očuva identitet i samosvojnost srpskog naroda. Smatrao je da se sloboda srpskog naroda i srpske zemlje čuva u jeziku, u njegovoj izvornosti i čistoti. Petar Kočić je i pisac i branilac srpskih nacionalnih interesa i suštine bića srpskog naroda. Za njega je jezik sam narod i otadžbina, a istorija naroda i istorija otadžbine je zapravo istorija jezika. Kao pisac, Petar Kočić je dosegao najviše visine, jer je pričom o svom narodu i svom jeziku obogatio srpski jezik i srpski književni izraz.

Istaknuti pojedinci današnjeg vremena koji su prošli osnovnoškolsko školovanje u ovoj ustanovi:

dr Zoja Karanović, redovni profesor predmeta Narodna književnost; dr Bogdan Kosanović, redovni profesor predmeta Ruska književnost 20. veka; dr Slavica Obradović Anđelić, Interna medicina sa pneumoftiziologijom; dr Anđelka Belić rođ. Vajagić, Snabdevanje vodom i zaštita voda…