GIMNAZIJA „SVETI SAVA“ - Beograd-Savski Venac

imnazija „Sveti Sava“ je škoslke 2010/11. godine proslavila vek postojanja. Osnovana je 8/21. septembra 1910. godine, odlukom tadašnjeg ministra prosvete Kraljevine Srbije Jovana Žujovića, kao Srpska kraljevska četvrta gimnazija. Formirana je kao nepotpuna, tzv. niža gimnazija, sa četiri razreda koji su prve školske godine brojali 279 učenika. Prvi direktor bio je Vladimir Radojević. Od školske 1912/13. godine prerasla je u potpunu, osmorazrednu gimnaziju, sa ukupno 557 učenika. Za vreme austrougarske okupacije (1915-1918) nije radila, kao ni ostale gimnazije, a posle oslobođenja nastavila je rad pod nazivom Državna četvrta muška gimnazija. Kroz nju je između dva svetska rata prošlo više od dvadeset hiljada učenika. Gimnazija je radila i za vreme nemačke okupacije tokom Drugog svetskog rata.

Septembra 1945. godine, odlukom Ministarstva prosvete, sve postojeće beogradske gimnazije formalno su ukinute, pa ponovo formirane kao reonske gimnazije. Tom prilikom naša škola ponela je naziv Muška gimnazija Trećeg reona (22. septembra 1945). No, već sledeće godine ponela je svoj stari naziv – Četvrta muška gimnazija. Kada su 1953. godine sve beogradske škole potpale pod nadležnost Sekretarijata za prosvetu i kulturu Narodnog odbora grada Beograda, opet su sve gimnazije formalno ukinute, a onda iznova formirane. Nazive su dobile prema redosledu ponovnog formiranja, što je učinjeno kako bi se nekim gimnazijama, među njima i Četvrtoj muškoj gimnaziji, prekinula svaka veza sa tradicijom.

Tako je ova gimnazija 20. oktobra 1953. godine ponela naziv Šesta beogradska gimnazija, i istovremeno postala mešovita. Kada je 1956. godine ukinuta Treća muška gimnazija, naša gimnazija preimenovana je 28. jula 1956. u Treću beogradsku gimnaziju. Od te godine, takođe, ova gimnazija postaje, među prvima u Beogradu, četvororazredna, istovremeno oformljujući i tzv. odeljenja za prestarele učenike. Na sednici od 9. aprila 1970. godine Savet gimnazije doneo je odluku da škola ponese ime Treća gimnazija „Vladimir Iljič Lenjin“, a za Dan škole uzet je 22. april, dan Lenjinovog rođenja.

Godine 1980. ova škola se sa Četvrtom gimnazijom „Prvi maj“ sa Dedinja udružila u Obrazovno-vaspitnu radnu organizaciju privredno-tehničkih delatnosti „Savski venac“. Tada je iz imena nestala reč „gimnazija“, i škola je nazvana OOUR prirodno-tehničke struke „Vladimir Iljič Lenjin“. Godine 1982. škola je bila pred ukidanjem, jer je republička prosvetna inspekcija zaključila da ne postoje uslovi za upis učenika u prvi razred. Te godine škola nije ni registrovana. Ipak, sledeće godine stanje je normalizovano. Prema Zakonu o usmerenom obrazovanju iz 1985. godine, škola je ostala bez tehničkih predmeta i u skladu sa obrazovnim profilom ponela naziv Prirodno-matematička škola „Vladimir Iljič Lenjin“. Sa početkom raspada zemlje školi je 21. maja 1991. godine nakratko vraćen naziv Treća beogradska gimnazija. Međutim, to ime je, po pravdi, ponovo ponela izvorna Treća gimnazija (bivša Treća muška gimnazija), a naša škola od 25. marta 1992. godine nosi sadašnji naziv – Gimnazija „Sveti Sava“. Od tada je školska slava, Sveti Sava, 27. januar, i dan naše škole.
ISTORIJAT
Četvrta muška gimnazija bila je po osnivanju smeštena u zgradi Savamalske osnovne škole, gde su bile samo učionice, dok su učila i knjige pozajmljivani od drugih gimnazija. Ministarstvo prosvete je 1911. godine stupilo u pregovore sa Društvom za potpomaganje i vaspitanje siročadi (između dva svetska rata zvalo se Društvo za zaštitu i vaspitanje jugoslovenske dece), i 1. maja 1914. godine, pošto je izvršena adaptacija, ova gimnazija uselila se u zgradu Društva. Ta zgrada i danas postoji (u njoj se sada nalazi OŠ „Stefan Dečanski“). U toj zgradi je Četvrta muška gimnazija bila do 1941. godine, kada je namačka vojska rekvirirala zgradu, a škola je useljena u zgradu Francusko-srpske osnovne škole. Godine 1945. našoj gimnaziji dodeljena je zgrada bivše Nemačke škole u Resavskoj (Generala Ždanova) 58, gde se Gimnazija „Sveti Sava“ i danas nalazi.

Gimnazija „Sveti Sava“, dakle, baštini tradiciju slavne i ugledne Četvrte muške gimnazije. To znači i da se ponosi svojim bivšim profesorima, od kojih su mnogi bili slavne i istaknute ličnosti – političari, književnici, istoričari, univerzitetski profesori, teolozi, naučnici, umetnici. Jedan od direktora ove gimnazije bio je Luka Lazarević, pisac i političar, ministar prosvete u Kraljevini Srbiji.

Među prvim profesorima ove škole, odmah po osnivanju, bili su pesnik Sima Pandurović, kasniji mitropolit Josif Cvijović, kompozitor Miloje Milojević, slikar Ljuba Ivanović, matematičar i revolucionar Sima Marković. Između dva svetska rata profesori ove gimnazije bili su književnici Stevan Jakovljević, Miloš Crnjanski, Momčilo Nastasijević, Dušan Matić, Nikola Trajković i Vladimir Vujić; književni istoričar Radosav Medenica; istoričar Vaso Čubrilović; crkveni istoričar Đoko Slijepčević; teolog Radovan Kazimirović; slikar Kosta Hakman.

 

Sima Pandurović	Miloš Crnjanski	Momčilo Nastasijević

I posle Drugog svetskog rata, iako u manjoj meri, bilo je nekoliko uglednih profesora koji su ime stekli i na drugim poljima: geolog Petar Šobajić, književnik Ante Cetineo, etnograf Petar Bulat, slikar Živan Vulić, prevodilac Jakov Salečić.

Iz ove gimnazije potekli su i mnogi učenici koji su, kasnije, bez obzira na svoj uspeh ili neuspeh u školovanju, postali istaknute ličnosti u srpskom i jugoslovenskom društvu. Do Drugog svetskog rata ovu gimnaziju pohađali su, kraće ili duže, novinar Predrag Milojević; fudbaler i revolucionar Milutin Ivković; istoričar umetnosti Radivoje Ljubinković; književnici Desimir Blagojević, Đorđe Jovanović „Jarac“, Čedomir Minderović, Oskar Davičo, Nikola Šop; patrijarh srpski gospodin Pavle (Gojko Stojčević); revolucionar i političar Veljko Vlahović; glumci Milan Srdoč i Severin Bijelić; reditelj Vojislav Nanović; bokserski trener Bruno Hrastinski. Nije manji broj slavnih ličnosti koji su u našoj gimnaziji učili posle Drugog svetskog rata: reditelj Đorđe Kadijević; slikar Leonid Šejka; reditelj Dejan Ćorković; dramski pisac Aleksandar Obrenović; fudbalski trener Gojko Zec; književnik Radomir Smiljanić; novinar Branislav Vukašinović; glumac Jovan Janićijević Janaćko; glumac Pavle Vujisić; gradonačelnik Beograda Aleksandar Bakočević; književnik Momo Kapor; novinar i književnik Bogdan Tirnanić; pozorišni reditelj Ljubomir Muci Draškić; slikar Bojan Bem; američki biznismen srpskog porekla Den Tana (Dobrivoje Tanasijević); filozof Miladin Životić; književnik Filip David; kompozitor Svetislav Božić; istoričarka umetnosti Irina Subotić (rođena Jovanović); reditelj i jedini naš oskarovac Dušan Vukotić; pesnik Mirko Magarašević; filmski reditelj Milan Jelić; džez muzičar Miša Blam…